New geomorphological districts of lakes in Mongolia
DOI:
https://doi.org/10.5564/mjgg.v61i45.3235Keywords:
Geomorphological district, Comparison analysis, Lake depression, Mongolia, Lake, Origin of lakeAbstract
Lake geomorphological research has scientific and practical significance, and researchers have continued to contribute to increasing the scientific value of this field. Categorizing lakes geomorphologically based on land surface characteristics in Mongolia is essential. The establishment of a new district will facilitate the identification of key conditions for the sustainable use and conservation of the lake, which is a crucial surface water resource. This study produced results through a comparative analysis of research materials from previously defined physical geographical regions. The analysis utilized both qualitative and quantitative data. Consequently, a three-level geomorphological classification of lakes was developed, based on the fundamental conditions of surface depressions and convexities, as well as the geographical distribution of the lakes. The new regionalization identified 2 major regions, 11 regions, and 27 sub-regions. The geomorphological evolution of the lake is closely tied to the evolution of its geology and geography. In this study, a revised classification was developed, incorporating the strengths of each existing category while maintaining the foundational principles of earlier classifications. This updated classification of lake geomorphological districts provides a comprehensive framework for understanding the origin and morphological characteristics of lake depressions. Moreover, the study establishes essential conditions for improved hydrological and environmental preservation, as well as the sustainable use of these lakes.
Монгол орны нуурын геоморфологийн шинэ мужлал
Нуурын геоморфологийн судалгаа нь шинжлэх ухааны болон практик ач холбогдолтой бөгөөд судлаачид энэ чиглэлээр шинжлэх ухааны үнэ цэнийг нэмэгдүүлэхэд хувь нэмрээ оруулсаар иржээ. Монгол орны газрын гадаргын онцлог шинж чанарыг харгалзан нууруудыг геоморфологийн хувьд ангилах нь чухал юм. Шинэ мужлалыг тогтоосноор гадаргын усны чухал эх үүсвэр болох нуурыг зүй зохистой ашиглах, хамгаалах нөхцөлийг тодорхойлох боломжтой болно. Энэ судалгаанд өмнөх физик газарзүйн мужлалуудын судалгааны материалуудад харьцуулсан дүн шинжилгээ хийх замаар үр дүнгээ боловсруулсан. Харьцуулсан шинжилгээг чанарын болон тоон судалгааны үр дүнгүүдэд тулгуурлан гүйцэтгэсэн. Судалгааны үр дүнгээр газрын гадаргын хотгор, гүдгэрийн үндсэн нөхцөл, нууруудын газарзүйн тархалтыг харгалзан нуурын геоморфологийн гурван шатлалт ангиллын бүдүүвчийг боловсруулсан. Монгол орны нуурын геоморфологийн шинэ мужлалд 2 их муж, 11 муж, 27 дэд мужийг ялган шинээр зурагласан. Энэ судалгаанд нуурын геоморфологийн шинэ мужлалын ангиллыг боловсруулахдаа өмнөх мужлалуудын ангилалд баримталж ирсэн тулгуур зарчмуудыг ямар нэгэн байдлаар үгүйсгэхгүйгээр ангилал бүрийн давуу талуудыг тусгах замаар шинэчилсэн ангиллын хувилбарыг боловсруулсан. Энэхүү геоморфологийн шинэ мужлал боловсруулах судалгаа нь нуурын хотгорын гарал үүсэл, морфологийн шинж чанарын ангиллыг хийж, эдгээр нууруудыг усзүйн болон байгаль орчны хувьд илүү үр ашигтай хадгалан хамгаалах, ашиглах үндсэн нөхцөлийг бүрдүүлэх юм.
Түлхүүр үгс: Геоморфологийн мужлал, Харьцуулсан шинжилгээ, Нуурын хотгор, Монгол, Нуур, Нуурын хотгорын гарал үүсэл
Downloads
57
References
[1]. R. G. Wetzel, “Limnology: lake and river ecosystems,” Gulf Professional Publishing, 2001.
[2]. A. S. Cohen, “Paleolimnology: The history and evolution of lake systems,” Oxford University Press, 2003. https://doi.org/10.1093/oso/9780195133530.001.0001
[3]. Э. Алтанболд, Х. Уламбадрах, “Монгол орны нуурын хотгорын гарал үүсэл, морфологи,” Улаанбаатар: МУИС Пресс, 2022.
[4]. A. Enkhbold, U. Khukhuudei, T. Kusky, B. Tsermaa, and D. Doljin, “Depression morphology of Bayan Lake, Zavkhan province, Western Mongolia: Implications for the origin of lake depression in Mongolia,” Physical Geography., vol. 43, no. 6, p. 727-752. 2022. https://doi.org/10.1080/02723646.2021.1899477.
[5]. Ж. Бямба (Ред), “Литосферийн Плит Тектоник, Монголын Геологи ба Ашигт Малтмал,” IV боть, Улаанбаатар, 2009.
[6]. Х. Уламбадрах, Б. Эрдэнэцогт, Б. Бат, “Монголын нутаг дэвсгэрийн газрын гадарга, хотгор гүдгэрийн геологийн ба тектоник хөгжил,” Геологийн асуудлууд, Дугаар 21(02), х.145-167, 2022. https://doi.org/10.22353/.v21i02.1258.
[7]. Е. Батчулуун (Ред), “Монгол орны физик газарзүй,” Улаанбаатар: Мөнхийн Үсэг хэвлэлийн үйлдвэр, 2020.
[8]. Ш. Цэгмид (Ред), “Монгол орны физик газарзүй,” Улаанбаатар: Улсын Хэвлэлийн газар, 1969.
[9]. С.С. Коржуев, Н.А. Флоренсов, “Деструкция и деструктивный рельеф (К итогам геоморфологических исследований в МНР),” Геоморфология., 3, с.22-28, 1982.
[10]. В.Ф. Шувалов, “Палеогеография и история развития озерных систем Монголии в юрское и меловое время. Мезозойские озерные бассейны Монголии,” Москва: Наука, с.18-80, 1982.
[11]. Д. Бат-Эрдэнэ, “Шатах ашигт малтмал, Монголын Геологи ба Ашигт Малтмал,” V боть, Улаанбаатар, 2009.
[12]. Ж. Цэрэнсодном, “Монгол орны нуурын каталог (цэс),” Улаанбаатар: Шувуун Саарал хэвлэлийн үйлдвэр, 2000.
[13]. P. Tapponnier, and P. Molnar, “Active faulting and Cenozoic tectonics of the Tien Shan, Mongo-lia, and Baykal regions,” Journal of Geophysical Research: Solid Earth., vol. 84, no. 7, p. 3425-3459. 1979. https://doi.org/ /10.1029/JB084iB07p03425
[14]. D. Cunningham, “Active intracontinental transpressional mountain building in the Mongolian Altai: Defining a new class of orogen,” Earth and Planetary Science Letters., vol. 240, no. 2, p. 436-444, 2005. https://doi.org/10.1016/j.epsl.2005.09.013.
[15]. U. Khukhuudei, T. Kusky, O. Otgonbayar, and L. Wang, “The early paleozoic megathrusting of the gondwanaderived altay–lake zone in Western Mongolia: Implications for the development of the central asian orogenic belt and paleoasian ocean evolution,” Geological Journal., vol. 55, no. 3, p.2129-2149, 2020. https://doi.org/10.1002/gj.3753
[16]. M. Klinge, F. Schluetz, A. Zander, D. Huelle, O. Batkhishig, and F. Lehmkuhl, “Late Pleistocene lake level, glaciation and climate change in the Mongolian Altai deduced from sedimentological and palynological archives,” Quaternary Research., vol. 99, p. 168-189, 2021. https://doi.org/10.1017/qua.2020.67.
[17]. V. Nottebaum, S. Stauch, J. L. Van der Wal, A. Zander, F. Schluetz, L. Shumilovskikh, and F. Lehmkuhl, “Late Quaternary landscape evolution and paleoenvironmental implications from multiple geomorphic dryland systems, Orog Nuur Basin, Mongolia,” Earth Surface Processes and Landforms., vol. 47, no. 1, p. 275-297, 2022. https://doi.org/10.1002/esp.5247.
[18]. F. Lehmkuhl, J. Grunert, D. Hülle, O. Batkhishig, and G. Stauch, “Paleolakes in the Gobi region of southern Mongolia,” Quaternary Science Reviews., vol. 179, p.1-23, 2018. https://doi.org/10.1016/j.quascirev.2017.10.035.
[19]. J.K. Clark, “Modeling late prehistoric and early historic pastoral adaptations in northern Mon-golia's Darkhad Depression,” Pennsylvania: University of Pittsburgh, 2014.
[20]. Э.М. Мурзаев, “Монгольская Народная Республика: Физико-географическое описание,” Москва: Географиз, 1952.
[21]. D. Doljin, and B. Yembuu, “Division of the Physiographic and Natural Regions in Mongolia. In The Physical Geography of Mongolia,” Cham: Springer International Publishing, 2021. https://doi.org/10.1007/978-3-030-61434-8_10.
[22]. B. Rihoux, “Qualitative comparative analysis (QCA) and related systematic comparative meth-ods: Recent advances and remaining challenges for social science research,” International Sociolo-gy., vol. 21, no.5, p.679-706, 2006. https://doi.org/10.1177/026858090606783.
[23]. F. Esser, and R. Vliegenthart, “Comparative research methods,” The International Encyclopedia of Communication Research Methods., 2017. https://doi.org/10.1002/9781118901731.iecrm0035.
[24]. Д. В. Севастьянов, “Генетическая типизация озерных котловин: Лимнология и палеолимнология Монголии (издание второе, дополненное),” Биологические ресурсы и природные условия Монголии. Труды Совместной Российско-Монгольской комплексной биологической экспедиции РАН и АНМ, Москва, 2014.
[25]. Kh. Ulambadrakh, “Structure-Geomorphological Districts of Mongolia,” The Korean Journal of Quaternary Research., vol. 21, no.2, p.19-22, 2007.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Altanbold Enkhbold, Ulambadrakh Khukhuudei, Dash Doljin
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Copyright on any research article in the Mongolian Journal of Geography and Geoecology is retained by the author(s).
The authors grant the Mongolian Journal of Geography and Geoecology a license to publish the article and identify itself as the original publisher.
Articles in the Mongolian Journal of Geography and Geoecology are Open Access articles published under a Creative Commons Attribution 4.0 International License CC BY.
This license permits use, distribution and reproduction in any medium, provided the original work is properly cited.
