Growth dynamics and decaying status of Siberian pine forest of the Ulaanbaatar green zone

Abstract

The study was conducted in the cedar (Pinus sibirica Du Tour.) forest impacted by recreational activities in Ulaanbaatar’s green zone. Natural forest covers 85.5% of the forest area in the green zone, with an abundance of trees such as larch, cedar, spruce, birch, poplar, willow and aspen. The aim of this study is to observe the growth patterns of cedar forests in the green zone impacted by recreational forest usage and to explore the climate factors in-depth, examine stem decay, and recommend measures to better safeguard cedar forests in the future. The research samples were collected and processed in the 2022-23 vegetative season, with their results analyzed in this article. The sample area was divided into plots of 20 m x20 m , with the height and diameter of trees being measured while growth samples were obtained by coories. Also, the internal decomposition of tree stems was measured by ultrasound tomography at the 50 cm and 150 cm heights of each tree with a diameter of more than 30 cm. The international climate database (CRU TS Version 4.06 - Open source) provided the data for the climate indicators of the studied region during 1900-2023. Measuring the cedar trees’ diameter growth involved employing the “Lintab 6” device, with the results determined by the “TsapWin-4.64” program. Data processing was performed using the R and XLSTAT statistical software packages. The research findings indicate that the diameter growth of Cedar forests within the green zone increased until 1800, followed by a rapid decline in 1940, and an increase in growth in 2000. The growth process was significantly influenced by climate parameters, with the air temperature at the beginning of the plant growth period and precipitation in the IV and V months having a dominant impact.

Ногоон бүсийн хушин ойн өмхөрөл, өсөлтийн хөдлөл зүй

Хураангуй. Судалгааг Улаанбаатар хотын ногоон бүсийн ойн рекрeаци ашиглалтын нөлөөнд өртсөн хуш (Pinus sibirica Du Tour.)-н ойд гүйцэтгэв. Улаанбаатар хотын ногоон бүсийн ойгоор бүрхэгдсэн талбайн 85.5%-ийг байгалийн ой эзлэх бөгөөд бүрэлдэхүүний хувьд шинэс, хуш, гацуур, хус, улиас, бургас, улиангар зэрэг мод тархан ургаж байна. Энэхүү судалгааны зорилго нь ойн рекреаци ашиглалтын нөлөөнд өртсөн ногоон бүсийн хушин ойн өсөлтийн зүй тогтлыг илрүүлэх, түүнд нөлөөлөх уур амьсгалын хүчин зүйл болон ишний өмхөрлийн үнэлгээг нарийвчлан судалж, цаашид хушин ойн хамгааллын арга хэмжээг сайжруулахад оршино. Судалгааны дээж материал цуглуулах, боловсруулах ажлыг 2022-2023 оны ургамал ургалтын хугацааны төгсгөлд гүйцэтгэж үр дүнг энэхүү өгүүлэлд нэгтгэн оруулав. Судалгааны дээж талбайг 20 м х 20 м хэмжээтэй тусгаарлан, моддын өндөр, диаметрийг хэмжиж, мод тус бүрээс өсөлтийн дээжийг өрөмдөж авсан. Мөн модны ишний дотоод задралыг 30 см-ээс дээш диаметртэй мод тус бүрийн ишний 50 см болон 150 см-ийн өндөрт хэт авианы багажаар томографын хэмжилт хийв. Судалгаа гүйцэтгэсэн бүс нутгийн 1900-2023 он хүртэлх уур амьсгалын үзүүлэлтүүдийн цувааг олон улсын уур амьсгалын мэдээллийн сангийн (CRU TS Version 4.06 - Open source) өгөгдлийг ашигласан. Хуш моддын диаметрийн өсөлтийг “Lintab 6” багажаар хэмжиж, үр дүнг “TsapWin-4.64” программаар тодорхойлов. Өгөгдөл боловсруулалтыг статистикийн R болон XLSTAT программаар боловсруулав. Судалгааны дүнгээс үзэхэд, хотын ногоон бүсийн Сибирь хушны өсөлт 1800 оны эхээр сайн, 1870-1950 оны хооронд дундаж хэмжээтэй байсан бол 1940 оноос эрс багассан байна. 40 гаруй жилийн (1983- 2022) хугацаанд моддын өсөлтөд тухайн жилийн 4 болон 6-р сарын хур тунадас ихээхэн нөлөө үзүүлсэн байна. Судалгааны талбайн нийт моддын 15 хувь нь бүдүүн буюу 30 см-ээс дээш диаметртэй, үлдсэн 85 хувь нь 30 см-ээс доош диаметртэй модод байх бөгөөд 30 см-ээс бага хэмжээтэй модод нэг га талбайд дунджаар 704 ширхэг, газрын дээд хэсгийн нийт биомассын 56% (97.5 тн/га)-ийг эзэлж байгаа бол 30 см-ээс дээш диаметртэй модод нэг га талбайд дунджаар 125 ширхэг, газрын дээд хэсгийн нийт биомассын 44% (76.7 тн/ га)-ийг тус тус эзэлж байна. Бүдүүн, хөгшин нийт моддын 94.7% эрүүл буюу өмхрөөгүй, үлдсэн 5.3% нь өмх байна. Үүнийг биомассаар илэрхийлбэл, газрын дээд хэсгийн нийт биомасс 81.1 тн/га байгаагаас өмхгүй, эрүүл биомасс 77.3 тн/га, ишний нийт биомасс 55.4 тн/га байгаагаас өмхгүй, эрүүл биомасс 52.6 тн/га буюу 1 га талбайд дунджаар 2.8 тонн өмх байгааг тогтоов.
Түлхүүр үг: Хушин ой, өсөлт, доройтол, өмхөрөл, уур амьсгал, ногоон бүсийн ой