Geology of the Deer stones at the Uushigiin Uvur complex, Khuvsgul Province, Mongolia

Abstract

Geological assessment of rock lithologies of the fourteen deer stones at the Uushigiin Uvur deer stone complex, west of Mürün in north-western Mongolia, indicated that natural jointing a product o regional geological stresses in the insitu rock-was an important component in stone selection by the deer stone fabricators. Near surface exfoliation fracturing of granite may also have been an important factor in generating stone that could be extracted in sizes and shapes suitable for deer stones. The deer stone fabricators also selected stone with natural ferruginous staining along joint surfaces, enabling a colour patterning in the finished chipped deer stone surface. The presence of two distinctly different rock lithologies in the deer stones (both previously referred to as ‘granite’) may point to different regions of origin for the individuals personified by the deer stones: twelve of the deer stones are made from (presumably) local pink granite: two are from a greyer more mafic intrusive not seen in the immediate locale.

Хөвсгөл аймгийн Уушгийн Өвөрт буй буган чулуун хөшөөний цогцолбор дурсгалын геологийн судалгаа

Хураангуй: Монгол орны баруун хойд хэсэгт, Мөрөн хотын баруун тийш орших Уушигийн өьөрийн 14 буган чулуун хөшөөний чулуулгийн геологийн үнэлгээгээр тухайн газрын гүний чулуулагт бүс нутгийн геологийн даралт нөлөөлсний үр дүнд үүссэн ан цавууд нь урлаачдад буган чулуу хийх чулууг сонгоход гол нөлөөтөй байжээ. Боржин чулууны гадаргын ойр хэсэгт үүссэн ан цав нь буган чулуун хөшөөнд зориулан тохиромжтой хэмжээ, хэлбэртэй чулууг гарган авахад чухал үүрэгтэй байж магадгүй. Буган чулуун хөшөө урлаачид мөн байгалийн төмөр агуулсан толботой чулууг сонгож, үүний үр дүнд хөшөөний гадаргуу дээр өнгөний хээ үүсгэх боломжийг олгож байжээ. Буган хөшөөнүүдэд хоёр өөр төрлийн чулуулаг (өмнө нь “боржин” гэж нэрлэгдэж байсан) илэрсэн нь буган хөшөөнүүдээр дүрслэгдсэн хүмүүсийн гарал үүслийн бүс нутгийн ялгааг зааж магадгүй. Арван хоёр буган хөшөө нь (магадгүй) орон нутгийн ягаавтар боржин чулуугаар хийгдсэн бол хоёр нь ойр орчимд байдаггүй, хар саарал өнгийн, мафит агуулсан интрузив чулуулгаар хийгдсэн байна.