Deer stones in the territory of Zuunkhangai sum, Uvs aimag

Abstract

Uvs Province, located in the northwestern region of Mongolia, is rich in ancient archaeological and cultural monuments. Among these, numerous stone monuments represent different historical periods. Since 2015, the joint Mongolian-American “Western Mongolia” research project team has been conducting archaeological surveys and excavations in the territory of Zuunkhangai sum, discovering, documenting, and excavating various archaeological sites. This article reviews 32 deer stones, including 16 previously recorded stelae and 16 newly discovered ones from the area of Zuunkhangai sum. Most of these deer stones belong to the category without animal depictions, while a few feature realistic or abstract images of deer. Some of the stones have preserved traces of ochre paint in the carved recesses, as well as distinctive engravings, such as a large bow and arrow and a pair of spears.

Увс аймгийн Зүүнхангай сумын нутаг дахь Буган хөшөөнүүд
Хураангуй: Монгол орны баруун хойд бүс нутагт орших Увс аймаг нь эртний түүх, соёлын дурсгалуудаар баялаг. Эдгээрийн дотор янз бүрийн түүхэн үед хамаарах чулуун хөшөө дурсгал олон. Монгол-Америкийн хамтарсан “Баруун Монгол” судалгааны баг тус аймгийн Зүүнхангай сумын нутагт 2015 оноос өнөөг хүртэл археологийн хайгуул, малтлага судалгаа хийж, тус сумын нутаг дахь эртний түүхийн дурсгалуудыг нээн илрүүлж, бүртгэн баримтжуулж, малтан судалж байна. Энэ өгүүлэлд Зүүнхангай сумын нутагт орших өмнө нь судалгааны эргэлтэд орсон 16 болон шинээр бүртгэн баримтжуулсан 16 буюу нийт 32 буган хөшөөг бүхэлд нь нэгтгэн авч үзлээ. Эдгээр буган хөшөөнүүдийн ихэнх нь амьтны дүрслэлгүй буган хөшөөний ангилалд хамаарах бөгөөд цөөн тооны буган хөшөөнүүд нь амьтны бодит дүрслэлтэй эсвэл бугын хийсвэр дүрслэлтэй буган хөшөөний ангилалд тус тус хамаарна. Зарим буган хөшөөний сийлбэр хонхор хэсэгт зосон будгийн ул мөр маш тодорхой хадгалагдаж үлдсэн байхаас гадна маш том хэмжээтэй нум сум, хос жад зэрэг хэд хэдэн онцлог дүрслэлүүд байна.

Түлхүүр үг: Увс, Зүүнхангай, Хүрлийн үе, буган хөшөө, жад, нум сум, улаан зос.