The open-air site of Bayantsagaan mountain: Preliminary result from the 2023 excavation

Abstract

Research on stone tools in the Tuul River basin began in the 1949s, but there has been little subsequent investigation until 2018, when new efforts commenced to identify stone age sites in the river’s headwaters. In 2022, as part of the research project Stone age Sites of the Tuul River, archaeological survey and excavation were conducted in the area from Songino Mountain near Ulaanbaatar to the confluence of the Tuul and Terelj Rivers along the Tuul River. The goal of these efforts was to reassess previously discovered Paleolithic sites and identify new ones. Here, we present the initial findings from an excavation on the southeast terrace of Bayantsagaan Mountain, located within the Gorkhi-Terelj National Park. The excavation revealed four cultural layers associated with the Paleolithic period, yielding 149 stone tools. Among these tools were Levallois cores, blade cores, side-scrapers, notched tools, and combination tools, providing a comparative framework for dating the site against other Paleolithic sites in the region.

Баянцагаан уулын палелитын дурсгал: 2023 оны малтлага судалгааны урьдчилсан үр дүн

Хураангуй: Монгол орны том голуудын нэг Туул голын сав нутагт 1949 оны үед чулуун зэвсгийн дурсгал байгааг илрүүлэн тэмдэглэсэн ба 2018 оноос эхлэн дурсгалуудыг бүртгэх, баримтжуулах ажил хийгдсэн. 2022 оноос “Туул голын эхэн биеийн чулуун зэвсгийн дурсгалууд” суурь судалгааны төслийн хүрээнд Туул голын дагуу Сонгино уулаас Туул, Тэрэлж голын бэлчир хүртэл нутагт хайгуул болон малтлага судалгааг хийж гүйцэтгээд байна. Энэ хүрээнд Горхи-Тэрэлжийн байгалийн цогцолбор нутагт Баянцагаан уул хэмээх жижиг уулын зүүн урд талын 8 – 10 м өндөр дэнж дээр хийгдсэн малтлага судалгааны ажлын эхний үр дүнг танилцуулж байна. Баянцагаан ууланд хийсэн малтлагаар палеолитын үед холбогдох 4 соёлт давхарга байгааг тогтоон, 149 ш чулуун зэвсгийн зүйл олж илрүүлсэн. Олдвор хэрэглэгдэхүүн дунд леваллуагийн төрхийн үлдэц, ялтас цуулахад зориулсан үлдэц, хянгар зэвсэг, хүнхэр иртэй зэвсэг, хосолмол иртэй зэвсэг нь дурсгалын он цаг, үйлдвэрлэлийн аргыг тодруулах боломжийг олгож байна.

Түлхүүр үг: Дээд палеолит, Туул гол, залтсан зэвсэг, ялтсан цуулалт, леваллуагийн арга.