A new site of red ochre rock art was discovered from Budar chuluu site and new type stone features were recorded in eastern Mongolia

Abstract

This article discusses the scientific circulation of the newly discovered ochre painting memorial from the Budar Chuluu site of Ongon soum, Sukhbaatar province, and the numerous monuments recorded during the archaeological exploration in the region in 2020-2021. We have recorded 29 monuments of Ulaanzuukh type and 15 Durvuljin graves related to the earliest period of the region and also discovered and recorded 123 monuments with these two types (Ulaanzuukh type monuments and Durvuljin graves) of monument complexes. This new type of monument often coexists with the Ulaanzuukh grave, and in one case with Durvuljin graves and rock art (red ochre paintings) as a complex. The Budaryn Chuluu site ochre paintings do not have birds and square or round frames, but the composition of the painting contains many short vertical dashed dots, vertical lines such as horses, people, roads, and a man leading horse images are similar types of painting “Selenge”. In this article, we will hypothesize how the rectangular-shaped (“Kharaat” type monument) monument relates to the Ohre painting, then discuss the new monument type’s date, name, and purpose.

Бударын чулууны хадны зосон зургийн шинэ дурсгал ба дорнод монголын нутгаас илэрсэн чулуун байгууламжийн тухай

Товчлол. Энэхүү өгүүлэлд Сүхбаатар аймгийн Онгон сумын Бударын чулуунаас шинээр илрүүлсэн зосон зургийн дурсгалыг шинжлэх ухааны эргэлтэд оруулах, тус бүс нутагт 2020-2021 онд хийсэн археологийн хайгуулын явцад олон тоотой бүртгэгдсэн чулуун байгууламжийн тухай өгүүллээ. Бид тус бүс нутгийн хүрлийн эрт үед холбогдох Улаанзуух хэлбэрийн чулуун байгууламж 29, мөн Дөрвөлжин булш 15-ыг бүртгэснээс гадна энэ 2 төрлийн дурсгалтай цогцолбор болон орших чулуун байгууламж 123-ыг илрүүлэн баримтжуулсан. Чулуун байгууламжууд ихэвчлэн Дөрвөлжин булштай хамт, нэг тохиолдолд Дөрвөлжин булш, хадны зосон зургийн хамт нэг дор цогцолбор болон оршиж байна. Бударын чулууны хадны зураг нь шувуу, дөрвөлжин болон дугуй хүрээ байхгүй боловч зургийн зохиомжид олон тооны богиновтор босоо зураасан цэгүүд, адуу, хүн, зам мэт босоо зураас, морь хөтөлсөн хүн байгаа зэргээрээ “Сэлэнгийн” хэмээх хадны зурагтай ижилсэх ажээ. Энэ өгүүлэлд тэгш өнцөгт хэлбэрийн чулуун байгууламж (“Хараат” хэлбэрийн) нь хадны зосон зурагтай хэрхэн холбогдох, улмаар тухайн дурсгалын он цаг, нэршил, зориулалтын тухай таамгийг дэвшүүллээ.

Түлхүүр үг. Бударын чулуу, зосон зураг, чулуун байгууламж, оршуулгын зан үйл.