Issue of anomalous names of Archaeological Sites:

On example of Archaeological Sites of the Bronze and Early Iron Age in Eastern Mongolia

Abstract

In the past, researchers has raise their opinions on the fact that the names of archaeological sites in our country are somewhat inadequate, but most of them looked at it superficially from one sided point of view. While it focused more on renaming and changing the name of the archaeological sites, in this time it is not about changing the name of any monument, but it will talk about a slightly different angle of distortion. Specifically, we talked about the distortions that rarely occur in neighboring, regional and even global archaeological monuments, especially in the names of all archaeological sites of the Bronze Age and Early Iron Age in Eastern Mongolia.

The names of cultures and monuments recorded in the neighborhood and region are used as transliterations in the historical records of other countries, while the names of some monuments in our country are still translated and used in foreign archaeological records. One type of site has been used in the country due to its external features, while another monument is still recorded in the annals of our country as well as other foreign countries in 3-4 different translations. I see this as a deviation, and I put forward my proposal after observing that there is a possibility to get out of this problem very simply.

Археологийн дурсгалын нэрийн гажуудал: Дорнод Монголын хүрэл ба түрүү төмрийн үеийн археологийн дурсгалын жишээн дээр

Товчлол. Манай орны археологийн дурсгалуудын нэрс зарим талаараа учир дутагдалтай байгаа талаар өмнө нь судлаачид чамгүй олон удаа хөндөн өөрсдийн саналаа дэвшүүлж байсан ч дийлэнх нь нэг талын өнцгөөс өнгөц харж байсан. Энэ нь дурсгалын нэрийг солих, өөрчлөх тал дээр анхаарч байсан бол энэ удаад бид аливаа дурсгалын нэрийг өөрчлөх тухай биш арай өөр өнцгийн гажуудлын талаар өгүүлэх болно. Тодруулбал, хөрш зэргэлдээ, бүс нутгийн хийгээд бүүр цаашлаад дэлхийн археологийн дурсгалд ховорхон тохиолддог гажуудал манай орны ялангуяа дорнод Монголын хүрэл ба түрүү төмрийн үеийн чулуун байгууламжит бүх археологийн дурсгалын нэрсэнд тохиолдоод байна. Хөрш зэргэлдээ болон бүс нутгийн хэмжээнд бүртгэгдээд байгаа түүхийн олон үеийн дурсгалын нэрс анх өгөгдсөн магадгүй сүүлд шинэчлэгдсэн нэрс ямар нэгэн өөр гадаадын түүх бичлэгт үндсэн дуудлагаараа галиглагдан ашиглагддаг бол манай орны зарим дурсгалын нэр гадаад оронд орчуулагдан ашиглагдсаар байна. Нэг төрлийн дурсгал өөрийн гадаад хэлбэрийн онцлогоороо орон орны түүх бичлэгт тогтсон орчуулгаар хэвшсэн бол өөр нэг дурсгал 3-4 өөр орчуулгаар манай орны төдийгүй бусад гадаад орны түүх бичлэгт бичигдсээр байна. Үүнийг бид гажуудал хэмээн харж байгаа ба маш энгийнээр энэхүү асуудлаас гарах боломж байгааг ажиглан өөрийн саналаа дэвшүүллээ. Мөн цаашид археологийн шинээр илэрсэн дурсгалд нэр өгөх анхан шатны онол, загварын саналыг тусгалаа. Үүнд, Монгол орны нутгаас илрээд буй археологийн дурсгалын нэрийг нэгдүгээрт, гадаад хэлэнд орчуулахгүй байх, хоёрдугаарт, орон нутгийн судлаачид маань оноосон нэрийн дүрмийг баримтлах, цаашдаа шинээр илрүүлсэн дурсгал эсвэл шинэ соёлд тухайн дурсгалын гадаад хэлбэр онцлогт тохирсон нэр бус харин дурсгалыг анх илрүүлсэн малтсан газрын орны нэрийг өгөх тэр дундаа уламжлалт орон нутгийн нэрийг ашиглах нь оновчтой болов уу гэсэн

Түлхүүр үг: Хүрэл ба түрүү төмрийн үе, дорнод Монгол, Дөрвөлжин булш, Шоргоолжин булш, Улаан зуух хэлбэрийн дурсгал, Тэвшийн соёл, хөрвүүлэг