Cognitive Construction and Proportional Analysis of Tribal Tamgas (Based on Archaeological Evidence)
DOI:
https://doi.org/10.69561/mjac.v26i50.4427Keywords:
constructive, proportion, aesthetics, perfectionAbstract
This study explores the cognitive construction of tribal seals based on archaeological findings, examining their graphic forms, proportional dimensions, ratios, and aesthetic principles. It also presents a methodology for executing these designs through graphic techniques, highlighting how these elements can be reconstructed and interpreted in a modern context. The external form and internal symbolic system of tribal seals reflect the nomadic mindset and cognitive heritage. The origins and development of the primary symbols are illustrated through a schematic representation. This study provides an understanding of the meaning, symbolism, and transformation system of tribal seals, offering opportunities to learn from cultural heritage and apply this knowledge in graphic design, creative industries education, and research. Therefore, research in this field can serve as an important educational resource for future designers, researchers, and enthusiasts.
Овгийн тамганы танин мэдэхүйн конструкци, тиг хэмжээг шинжих нь
(Aрхеологийн олдворын жишээн дээр)
Хураангуй: Археологийн олдворуудад суурилан овгийн тамганы танин мэдэхүйн конструкци, тэдгээрийн дүрслэл хэлбэр, тиг хэмжээс, харьцаа, гоо зүйн хэм хэмжээний үндсийг судлан, график үйлдлээр хэрхэн гүйцэтгэхийг танилцуулж байна. Овгийн тамганы гадаад хэлбэр, дотоод бэлгэдлийн систем нь нүүдэлчдийн сэтгэлгээ, танин мэдэхүйн өвийн илэрхийлэл тул язгуур дүрсний үүсэл, хөгжлийн зураглалыг схемчлэн харуулсан. Энэхүү судалгаа нь овгийн тамганы утга агуулга, бэлгэдэл, хувирлын тогтолцоог ойлгож, соёлын өвөөс суралцах, график дизайн болон бүтээлч үйлдвэрлэлийн сургалт, судалгаанд ашиглах боломжийг олгож байна. Иймд энэ чиглэлийн судалгаа нь ирээдүйн дизайнер, судлаач, сонирхогчдод зориулсан боловсролын чухал эх сурвалж болно.
Түлхүүр үгс: конструктив, харьцаа, гоо сайхан, төгс төгөлдөр
Downloads
151
References
Батболд, Н. 2011. “Хүннүгийн хадны зураг.” Археологийн судлал XXXI. Fasc. 2: 26-39.
Баттулга, Ц. 2005. Монголын руни бичгийн бага дурсгалууд. Тэргүүн дэвтэр. Улаанбаатар: Эдмон.
Гантуяа, П. 2019. Адууны тамганы дүрсийн судалгаа. Улаанбаатар: Битпресс ХХК.
Дулам, С. 2011. Монгол бэлгэдэл зүй III: Дүрсийн бэлгэдэл зүй, дохио зангааны бэлгэдэл зүй. Улаанбаатар: Битпресс ХХК.
Довдон, Ш. 2010. Криминалистик (мал судлал). Улаанбаатар: Соёмбо принтинг ХХК.
Доржготов, А., Сонгино, Ч. 1998. Зурагт толь (эд мөрийн баримтын товч нэр томьёо). Улаанбаатар: Өнгөт хэвлэл.
Жамбалдорж, С. 1996. Морин эрдэнэ. Улаанбаатар.
Мөнгөнцэцэг, М 2023. Хадны зураг, тамганы дүрсээс монгол бүжгийн хөдөлгөөн, нэршлийн гаргалгаа. Улаанбаатар.
Манлай, Д. Ванчиг, Д. 2002. Монголчууд ба морь (Монгол үндэсний морин соёлын дээж бичиг оршвой). Хөх хот.
Нямаа, Б. 2005. Монголын эзэнт гүрний зоосон мөнгө, хаадын овгийн тамга. (XIIIXIV зуун). Улаанбаатар.
Пэрлээ, Х. 1976. Монгол түмний гарлыг тамгаар хайж судлах нь. Улаанбаатар: ШУА-ийн хэвлэх үйлдвэр.
Пүрэвбат, Ганхүү. 2016. “Монголын бурхны шашны урлахуй ухааны тогтолцоо болон хөгжлийн хэтийн төлөв, үнэлэмжийн асуудал.” Ph.D дисс, Улаанбаатар Эрдэм дээд сургууль.
Радловымъ, В.В. 1893. Атласъ древности Монголий. Санкпетербуркь. https://elib.rgo.ru/safeview/123456789/51526/1/MjNfQXRsYXMgZHJldm5vgaXpkLiBwbyBwb3J1Y2hlbml5dSBJbXAucGRm.
Сумьяабаатар, Б. 2020. Монголын нууц товчоо. Улаанбаатар: Жиком пресс ХХК.
Саруулбуян, Ж., Даваасамбуу, А. 2008. Монгол адууны тамганы ойллого. Улаанбаатар: Бемби сан ХХК.
Сарантуяа, Н. 1999. “Урлаг дахь каноны тухай асуудалд.” Монголын соёл, урлаг судлал. I.
Төмөрбат. Ж. 2004. “Монгол, Солонгосын нутгаас олдсон археологийн зарим олдворын харьцаанд хийсэн ажиглалт.” УБДС-ийн ЭШ-ний бичиг 01/02: 40-43.
Төрбат, Ц., Батсүх Д., Баярхүү Н. 2012. “Хүннүгийн археологийн тамганууд люаньди овгийн тамга болох нь.” Археологи судлал XXXII, Fasc.9: 136-154.
Чойсамба, Д. 1974. Малын им тамга хууль цаазын ач холбогдол. Улаанбаатар.
Эрдэнэбаатар, Д., Идэрхангай, Т., Мижиддорж, Э., Оргилбаяр, С. ба бус. 2015. Балгасын тал дахь Гол мод-2-ын Хүннүгийн язгууртны булшны судалгаа. Улаанбаатар.
Энхдаваа, Д. 2018. Түмэн хээ. боть I. Улаанбаатар.
Ядамжав, Ц. 2009. Хээ угалз. Улаанбаатар. Соёмбо принтинг.
Хархорум музей. 2020. “Тамгатай тоосго. XIII-XIV зуун.” Facebook, 29. Nov. 2020. https://www.facebook.com/photo/?fbid=3532848860096015&set=a.537291782985086&locale=nl_NL
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Luvsandandar Gombojav

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Copyright on any research article in the Mongolian Journal of Art and Culture is retained by the author(s).
The authors grant the Mongolian Journal of Art and Culture a license to publish the article and identify itself as the original publisher.

Articles in the Mongolian Journal of Art and Culture are Open Access articles published under a Creative Commons Attribution 4.0 International License CC BY.
This license permits use, distribution and reproduction in any medium, provided the original work is properly cited.