Research on the type of “Yost hat” (“Decorum hat”) in Volume 78 of the “Yuán Shǐ” (“The Chronicles of the Yuan Dynasty”

Abstract

This paper summarizes the information about the “Decorum hats” explains some obscure terms and clarifies their meanings in the “First Article of Attires and Carriages”, Volume 78 of the “Yuán Shǐ” (“The Chronicles of The Yuan Dynasty”).
The“Yuán Shǐ” (“The Chronicles of The Yuan Dynasty”) was originally written in ancient Chinese by Chinese officials during the early Ming Dynasty (1368), and since its publication, they have been reprinted multiple times and edited in some cases, consequently, there are many incomprehensible words and phrases. Therefore, first, it is necessary to study its terminology and decipher the meaning of those obscure words and sentences to use these manuscripts.
Volume 78 of the “Yuán Shǐ” (“The Chronicles of The Yuan Dynasty”) contains valuable information on the 63 types of hats, their names, and uses. The correct understanding and interpretation of these terms are of great importance in clarifying the actual image of hats. There is little opportunity to explain all of them in one paper, although the aim is to explain the meaning of the names of the hats belonging to the “Decorum hat” category.
The “Yuwan ulus un sudur” (“The Chronicles of The Yuan Dynasty) was translated from ancient Chinese into Mongolian by the Mongolian scholar Ch. Demchigdorji, known as “Dandaa Chinsan” of the Institute of Chronicles and Manuscripts between 1917 and 1928, and the “元史” [Yuán Shǐ] published in Chinese in 1976 by the Chinese Junhua Book Bureau, were used as the main source for this paper. In addition to comparing the incomprehensible words and sentences related to the names of hats marked in these sources, “Dictionary of The Yuan Dynasty Chronicles” (元史识识), “Great Mirror of Middle Kingdom Gowns and Hats” (中国衣冠服那大辞典), 古代 汉语词典” and “Dictionaries of ancient Chinese characters” were used to study and compare the definitions in the dictionaries with the method of etymological study and interpretation of terms.
This time, the specification and meaning of the 8 types of hats are explained.
Based on the above, it is necessary to clarify further the shape and style of the hats by comparing it with information from other written sources, depictions of hats in visual art monuments, artifacts, museum exhibits, and archaeological findings discovered during archaeological excavations

Юань улсын судрын 78 дугаар дэвтэр дэх “Ёст малгай”-н төрөлд хийсэн судалгаа

Хураангуй: Энэхүү өгүүлэлд Юань улсын судрын 78 дугаар дэвтэр буюу “Тэрэг хувцас нэгдүгээр” дэх ёст малгайн тухай мэдээллүүдийг шүүн нэгтгэж, зарим ойлгомжгүй нэр томьёо, тэдгээрийн утга учрыг тайлбарлав. “Юань улсын судар”-ыг анх Мин улсын эхэн үед (1368 онд) эртний хятад хэлээр, хятад түшмэлүүд зохиосон ба хэвлэгдсэн цагаасаа хойш өнөөг хүртэл олон удаа хуулбарлан хэвлэгдсэн төдийгүй, зарим тохиолдолд засварлагдсан байдаг тул ойлгомжгүй үг хэллэг элбэг байдаг. Иймээс уг судрыг ашиглахын тулд юуны өмнө тэдгээр ойлгомжгүй үг хэллэг, өгүүлбэрүүдийн утга учрыг судлан тайлах зайлшгүй шаардлагатай болдог. “Юань улсын судар”-ын 78 дугаар дэвтэрт 63 зүйлийн малгайн нэрс болон тэдгээрийн хэрэглээний талаар үнэ цэнтэй мэдээллүүд бий. Эдгээрийн утга учрыг зөв ойлгож тайлбарлах нь малгайн бодит дүр дүрслэлийг тодруулахад ихээхэн ач холбогдолтой хэдий ч нэг удаагийн өгүүллээр энэ бүгдийг тайлан тайлбарлах боломж хомс тул юуны өмнө “Ёст малгай”-н төрөлд хамаарах малгайнуудын нэрсийн утгыг тайлбарлах зорилго тавьсан болно. Энэхүү судалгаандаа 1917-1928 онд Монгол Улсын Судар бичгийн хүрээлэнгийн Дандаа Чинсан хэмээн алдаршсан Ч.Дэмчигдоржийн эртний хятад хэлнээс монгол хэлэнд орчуулсан “Юань улсын судар”, 1976 онд хятадын Жүн хуа номын товчооноос хятад хэлээр хэвлэн нийтэлсэн “元史”(Yuan shi) хоёрыг гол эх сурвалж болгон ашиглав. Эдгээр эх сурвалжуудад тэмдэглэгдсэн малгайн нэрстэй холбоотой үл ойлгогдох үг үсэг, өгүүлбэрүүдийг хооронд нь харьцуулахын зэрэгцээ “Юань улсын судрын толь бичиг” (元史词典), “Дундад улсын дээл малгай хувцас чимэглэлийн их толь” (中国衣冠服饰大辞典), “Эртний хятад үсгийн толь бичиг” (古代汉语词典) зэргийг ашиглан эх бичиг судлал, нэр томьёо тайлбарлах аргаар толь бичгүүд дэх тайлбаруудыг ч мөн хооронд нь харьцуулан судалж, утга тайлал хийх эхлэлийг тавив.
Энэ удаа 8 зүйлийн ёст малгайн утгыг тайлбарлаад байна. Цаашид эдгээр үр дүндээ үндэслэн бусад бичгийн эх сурвалжийн мэдээ, дүрслэх урлагийн дурсгал дахь малгайн дүрслэл, эртний судлалын малтлага судалгаагаар илрүүлсэн археологийн олдвор дурсгалууд, музейн үзмэр зэрэгтэй харьцуулан шинжилж, малгайн хэлбэр дүрс, хэв маягийг тодруулах нь зүйтэй хэмээн үзлээ.
Түлхүүр үгс: Тэнгэрийн хөвүүний ёст малгай, вангийн таван ёст малгай,
Хуан тайзын ёст малгай, цуй мянь хэмээх ёст малгай, хатгула ёст малгай